Stara planina je strogi prirodni rezervat sa velikim brojem raznovrsnih biljnih zajednica – šumske, žbunaste, livadske, pašnjačke i tresavske.

Kao što smo i u prethodnim prilozima govorili o turizmu i lekovitom bilju, danas ćemo govoriti o biljnom svetu kojim je Stara planina i sama opština Knjaževac veoma bogata.

Visinski se uočavaju pojasevi sa pojedinim dominantnim vrstama: hrastov pojas, bukov pojas, smrčev pojas i pojas subalpijske žbunaste vegetacije.

Naime, neke od ovih zajednica spadaju u endemične ili reliktne.

Reliktne poludominantne šumske zajednice su: zajedinca bukve, pančićevog maklena i mečje leske, zajednica hrasta, pančićevog maklena i mečje leske, zajednica predplaninske bukve i drugih vrsta na silikatu, zajednica grabića, hrasta i drugih drvenastih vrsta na krečnjaku, zajednica jorgovana, zajednica šleske vrbe i zelene jove.

Od fitocentoza livada i pašnjaka, endemične su: zajednica luka i oštrice, zajednica velikog maklja, zajednica borovnice i brusnice, zajednica rosulje i oštrica, zajednica režuhe i balkanske kiselice, zajednica crnog omana  i zajednica zvončića i kamenica.

Do sada je izdvojeno nekoliko lokaliteta koji su proglašeni za stroge prirodne rezervate:

Draganište – rezervat kojim je obuhvaćena zajednica šuma evropske smrče (Picetum excelsae serbicum Rudski 1949.), koji izgrađuje tipičan pojas na Staroj planini;
Golema reka – rezervat koji obuhvata autohtonu šumsku zajednicu tipa prašume, koju sačinjava zajednica planinske bukve, a namenjen je za očuvanje genofonda;
Vražja glava – značajan lokalitet u šumskom kompleksu Stare planine, na kojem se može pratiti spontani razvoj i sukcesija biljnih vrsta koje su u njenom sastavu, a posebno planinskog javora, kao endemita Balkanskog poluostrva. U tim šumama raste i retka biljna vrsta iz porodice vresova Pirola minor;
Tri čuke – najinteresantniji lokalitet jer obuhvata retku subalpsku zajednicu bora krivulja (Pinetum mughi) na najvišim vrhovima i predstavlja jedino nalazište bora krivulja koje je do sada sačuvano;
Smrče (Arbinje) – rezervat izdvojen zbog najočuvanijih i najlepših smrčevih šuma na Staroj planini i u Srbiji uopšte. Uz monodominantnu šumsku zajednicu smrče postoji tipična tresavska, sfagnumska zajednica sa stalno prinavljanim tresetom uz izvore i potoke;
Kopren – značajan kao nalazište biljaka mesožderki, rosulje  i vrsta iz roda Pinguicula.

Ovo je još jedan od razloga da posetite Knjaževac i Staru planinu i uživate u prelepoj i netaknutoj prirodi.

Dugogodišnja istraživanja pokazala su da Stara planina spada u floristički najbogatije delove Srbije, Balkana i Evrope. Specifičan geografski položaj, raznovrsnost geološke podloge, nadmorska visina i istorijski razvoj uticali su na izuzetnu raznolikost biljnog sveta ovog područja. Na Staroj planini raste više od hiljadu različitih vrsta biljaka, od kojih preko sto predstavljaju endemite. Pod zaštitu je, kao prirodna retkost na području Srbije, stavljeno 40 vrsta.

Neke od njih su: bor krivulj, zelena jova, stepski lužnjak, gorocvet, planinska sasa, kosovski božur, planinski javor, šumski ljiljan, tresavski kaćun, patuljasta perunika i dr.

Među prirodnim retkostima nalazi se i nekoliko vrsta orhideja, a svakako su značajne i druge retke vrste, među kojima neke i endemske: krilasti zvončić, pikobojka, karpatska tocija, Pančićeva žablja trava, planinska zvončica, ruđevica, debeljača, rosulja, kukurijak, žuta lincura, i pegava lincura.

Mnoge od njih su takođe zaštićene ili se čak nalaze u Crvenoj knjizi flore Srbije.